Dönem ödevi araştırma önerisi

Bugünkü derste dönem ödevi konusunda biraz konuştuk. Sıcağı sıcağına yazayım istedim. Hazırlayacağınız bir-iki sayfalık araştırma önerisinde neler bulunması gerektiğini bir kez daha vurgulamakta yarar var. Bugün bir örnek verdik ama (karar vermede duygusallık ve cinsiyet arasındaki ilişki) bir araştırma sorusu bulmak için önce o alandaki genel ders kitaplarına falan bakılabilir. Sizi ilgilendiren bölüme bakıp sorunuzu daha da daraltabilirsiniz. Bu aşamada henüz soru belirli olmayabilir ama soruyu inceltmeye başlayabilirsiniz. Örnek vermek gerekirse, diyelim ki genelde fobilere (sosyal fobiler, spesifik fobiler, vd.) kişisel ilgi duyuyorsunuz. Buradan giderek örneğin hayvanlarla ilgili fobiler konusunda araştırma yapmaya karar verip bu konuda daha spesifik bir ders kitabına başvurabilirsiniz. Böyle bir kitapta fobilerle ilgili bir teoriyle karşılaşmanız mümkün. Hatta bu teoriyle ilgili neler yapılmış olduğu konusunda da bilgi verebilir bu kitap. Daha sonra yapacağınız iş o teori ile ilgili yapılan araştırmalar hakkında bir derleme makale (review article) bulmak. Böyle bir makale size o zamana kadar yapılan araştırmalardan edinilen bulguları kısaca özetler. (Bu aşamada çeşitli makale veri tabanlarını kullanabilirsiniz -Psychological Abstracts gibi.) Böyle bir makaleden konuyla ilgili spesifik makalelerin daha çok hangi dergilerde yayımlandığını saptayıp o dergilerdeki makalelere gitmek mümkün. Buradan hareketle de spesifik araştırma sorusunu belirlemek belki daha kolaylaşabilir.Bu süreci şematik olarak şöyle açıklayabiliriz:

Kaynak Keşif
Kendi ilgi alanınız: Fobiler Genel ders kitabı (ör., psikoloji)
Hayvan fobileri Uzmanlık alanındaki ders kitabı
Korku ile ilgili bilgiler fobilerin
oluşmasına yol açıyor mu? Derleme makale
Korku bilgisine destek yetişkinlere
sorularak elde edilmiş. Dergi makalesi
Çocuklara korku bilgisi verildiği zaman
onların korkuyla ilgili inanışlarının
değişip değişmediği konusunda hiç
araştırma yapılmamış. Buradan giderek
şöyle bir araştırma sorusu
oluşturulabilir: "Korku bilgisi çocukların
korku inanışlarını değiştiriyor mu?"

(Örnek A. Field ve G. Hole'un "How to Design and Report Experiments" adlı kitabından alındı.)

Niyet beyanından sonra hazırlayacağınız birkaç sayfalık araştırma önerisinde bulunması gerekenlere bakacak olursak (takvimde araştırma önerisi örneklerine link'ler var):
1. Araştırma sorusu (literatüre dayanarak niçin önemli olduğu vurgulanmalı -bir-iki dipnot verilebilir).
2. Bağımlı bağımsız değişkenler (örneğin yukarıdaki örnekte çocuklara korkuyla ilgili bilgi verilmesi bağımsız değişken, bunun sonucunda çocukların korkuyla ilgili inanışlarının değişip değişmemmesi bağımlı değişken olur)
3. Araştırma sorusuyla ilgili olarak ne yapılacak ve ne gibi bir sonuç elde edilmesi tahmin ediliyor. (Örneğin, çocuklara kitap okuma saatinde hayvanlarla ilgili korkunç masallar okunması sonra da belli hayvanlardan korkup korkmadıklarının araştırılması)
4. Yöntem (yani bu sorunun cevabını bulmak için nasıl bir araştırma tasarlanacağı, denekler, veri toplama süreci vs.) Gene korku örneğini kullanarak şöyle bir örnek verilebilir. İki grup çocuk alacaksınız. Ön test yaparak çocukların başlangıçta çeşitli hayvanlardan korkup korkmadıklarını test edeceksiniz. Sonra bir gruba hayvanlarla ilgili korku uyandıran masallar okuyup diğer gruba okumayacaksınız. Ondan sonra son test yapacaksınız ve aynı hayvanlardan korkup korkmadıklarına bakacaksınız.
5. Takvim (hangi haftalarda neler yapacaksınız: örneğin 8 hafta kaldığına göre 1-2. haftalar araştırma sorusunun formüle edilmesi ve literatürün okunması, 3-4. haftalar veri toplama araçlarının geliştirilmesi, 5-6. haftalar veri toplama ve veri analizi, 7-8. haftalar taslak raporun yazılması, geri bildirim alınması ve yeniden yazılması) (Yapılan araştırmanın niteliğine göre tabii ki bu takvim kişiden kişiye değişecek.) Aslına bakılırsa araştırma raporunda da yukarıdaki kısımlar -biraz daha geniş biçimde- bulunacak. Buna ilaveten Bulgular yer alacak (Çocukların hayvanlar hakkındaki korku düzeyleri/inanışları değiştiyse/arttıysa o zaman hipotez kanıtlanacak, değilse kanıtlanmayacak). Sonra bulgular tartışılacak ve yorumlanacak. Öneriler getirilecek falan.
Şimdilik bu kadar.
Kolay gelsin.
-yaşar